typ, wersja | P-36 A, II seria |
załoga | 1 osoba |
napęd | 1×885 kW |
rozpiętość | 11,39 m |
długość | 8,71 m |
wysokość | 3,70 m |
pow. nośna | - |
masa | własna 2075 kg |
prędkość | maksymalna 505 km/h /3000 m |
pułap | 10 300 m |
zasięg | 1325 km |
uzbrojenie | 1×12,7, 1×7,62 |
inne | brak |
Łącznie z prototypami wyprodukowano na świecie 1334 egzemplarzy.
Samoloty P-36 i pochodne w lotnictwie amerykańskim (257) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Y1P-36 | XP-37 | P-36A | XP-40 | P-36C | XP-42 | YP-37 | P-36G |
3 | 1 | 177 | 1 | 31 | 1 | 13 | 30 |
Na samolotach Curtiss P-36 w dniu 7 grudnia 1941 na Hawajach piloci Rassmusen i Sanders zestrzelili po jednym samolocie japońskim typu Nakajima B5N-1. Były to pierwsze zwycięstwa powietrzne w USAAF w II wojnie światowej. Część samolotów używanych w lotnictwie amerykańskim po wycofaniu z eksploatacji przekazano Peru i Brazylii. Ostatnie samoloty Curtiss P-36 wycofano z jednostek amerykańskich w 1943 roku.
ARGENTYNA
Zakupiono drugi prototyp Curtiss Model 75H (lipiec 1937) a następnie zamówiono 29 samolotów wersji Curtiss Model 75O. Po dostarczeniu samolotów seryjnych zakupiony prototyp przebudowano na miejscu do standardu 75O. We wrześniu 1940 Fabrica Militar w Kordobie rozpoczęła produkcję licencyjną serii 100 samolotów. Ostatni dostarczono w czerwcu 1942. W jednostkach bojowych wykorzystywane były do 1953 roku. Przekazane do jednostek szkolnych użytkowano je do 1955, wycofane z użycia jako ostatnie Curtissy 75 na świecie.
BRAZYLIA
10 samolotów P-36A wycofanych z jednostek amerykańskich, przekazano 8 marca 1942 roku na podstawie umowy Lend-Lease Act. Używane w lotnictwie brazylijskim do końca 1944 roku w szkołach lotniczych jako sprzęt przejściowy.
CHINY
Pierwszy samolot - Curtiss Model 75H (NR-1276) - podarowano generałowi Claire L. Chennault'owi, prowadzącemu reorganizację chińskich sił powietrznych. Później zamówiono 30 gotowych samolotów Curtiss Model 75M i 82 zestawy do montażu na miejscu, w Chinach. Wysłano 30 samolotów i 81 zestawów. Jako 82 wykonano w zakładzie macierzystym w Chinach samolot w wersji Curtiss Model 75Q. Od września 1940 roku podjęto produkcję licencyjną samolotu Hawk 75A-5 w zakładach CAMC w Loi-Wing w Chinach. Do zbombardowania fabryki przez lotnictwo japońskie wyprodukowano 8 samolotów. Produkcję przeniesiono poza zasięg samolotów japońskich do Bangalore (Indie), gdzie wyprodukowano jeszcze 5 samolotów A-5. 8 samolotów, wyprodukowanych w Chinach, początkowo nie przydzielono do jednostek bojowych. Później przejęła je Amerykańska Grupa Ochotnicza (AVL, „Latające Tygrysy”).
FINLANDIA
Samoloty przejęte we Francji, Norwegii i przekazane przez Niemców lotnictwu fińskiemu. Pierwsza dostawa z Niemiec obejmowała 16 samolotów Hawk 75 (A-2, A-3, A-4, A-6) wprowadzona na wyposażenie fińskich jednostek lotniczych w czerwcu 1941 roku. Latem 1941 Niemcy dostarczyli 11 samolotów w wersjach A-1, A-2, A-6, a w grudniu 1941 dodatkowo 2 w wersji A-3. Do stycznia 1944 do Finlandii dostarczono razem 44 samoloty Hawk 75 (6 A-1, 9 A-2, 9 A-3, 7 A-4, 13 A-6). Samoloty te w fińskich jednostkach myśliwskich użytkowano do wiosny 1948 roku. Później kilka egzemplarzy przekazano do szkół lotniczych - ostatni egzemplarz skasowano w 1949 roku.
FRANCJA
Z zamówionych 730 egzemplarzy do czerwca 1940 roku dostarczono 291 samolotów2). Na samolocie Hawk 75 8 września 1939 sierżant Casenoble (GC II/4) odniósł pierwsze powietrzne zwycięstwo dla Armée de l'Air w II wojnie światowej, zestrzeliwując Messerschmitta Bf 109 D. Na samolotach Hawk 75 w kampanii maj-czerwiec 1940 piloci francuscy odnieśli 2303)-2494) zwycięstw powietrznych i 81 prawdopodobnie. Samolot ten był najskuteczniejszym typem samolotu myśliwskiego używanego przez lotnictwo francuskie w tej kampanii.
Po kapitulacji Francji ocalałe samoloty przejęte zostały przez lotnictwo Vichy, niektóre zostały ewakuowane przez pilotów do Wielkiej Brytanii i Afryki Północnej. W 1942 roku część maszyn przejęli Niemcy używając ich do treningu, część przekazali Finlandii. Ostatni samolot w używany w lotnictwie francuskim skasowano w 1950 roku.
HOLANDIA
Samoloty zamówione przed agresją niemiecką na Holandię dla jednostek lotniczych w Indiach Holenderskich. Dostarczono po kapitulacji Holandii na Jawę na wyposażenie Militaire Luchtvaartafdeling van het Koninklijk Nederlands Indisch Lefer (ML-KNIL - Oddziały Lotnictwa Wojskowego Armii Królewskich Indii Holenderskich). Dostarczono 24 samoloty, z których 16 wzięło udział w walkach z Japończykami (8 wycofano z użytku z powodu zatarcia silników). Siły holenderskie nie odniosły większych sukcesów w walkach tracąc do lutego 1942 roku wszystkie samoloty.
IRAN
Wyprodukowane w styczniu 1941 roku 10 egzemplarzy dostarczono zdemontowane w skrzyniach. Po wkroczeniu Brytyjczyków do Iranu w sierpniu 1941 roku przejęto te skrzynie i przesłano do zakładów Drigh Road w Karaczi, gdzie je zmontowano.
NIEMCY
Samoloty przejęte we Francji, używane do treningu. Część maszyn przekazano lotnictwu fińskiemu.
NORWEGIA
Pierwotnie zamówiono 12 samolotów Hawk 75 A-6 i zakupiono licencję na dalsze 24 egzemplarzy. Później władze norweskie zrezygnowały z licencji na rzecz zakupu następnych 12 kompletnych samolotów. Pierwsza seria dotarła do Norwegii (Oslo) w skrzyniach przed agresją niemiecką. 4 samoloty zmontowane w Kjeller i 8 w skrzyniach zostały przejęte przez Niemców. Druga seria (12 samolotów) po upadku Norwegii trafiła do Francji. Później zamówiono 36 samolotów Hawk 75 A-8, które wyprodukowano już po upadku Norwegii. Samoloty te przekazano do Centrum Wyszkolenia Lotniczego Little Norway w Kanadzie. 5 maja 1942 rząd norweski odsprzedał 18 egzemplarzy Stanom Zjednoczonym (P-36G). Później, po likwidacji Centrum w 1943 r., pozostałe 12 samolotów Hawk 75A-8 odsprzedano USA (6 skasowano wcześniej).
PERU
W lipcu 1942 roku na podstawie Lend-Lease Act przekazano 18 samolotów Curtiss P-36G lotnictwu peruwiańskiemu (samoloty po remoncie z mianie silników na R-1820-95 Cyclone). Drugą partię, 10 samolotów P-36G dostarczono w roku następnym. Używane w lotnictwie wojskowym do 1947 roku, wycofane do eskadr szkolnych użytkowane w nich jeszcze przez 6 lat.
POLSKA
Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie:
Używane (1940) we francuskich grupach myśliwskich, w których walczyli polscy piloci. Klucz „La” (3 pilotów pod dowództwem kpt. Stefana Łaszkiewicza) walczący w ramach GC III/2 otrzymał samoloty Hawk 75 31 maja 1940 i nie uzyskał na nich żadnego zwycięstwa (wcześniejszy wynik - 5 zestrzelonych samolotów uzyskano na samolotach Morane MS.460). Klucz „Ko” (7 pilotów pod dowództwem kpt. Bronisława Kosińskiego), stacjonujący w Bourges i chroniący zakłady SNCAC (montujące Hawki 75) zestrzelił 4 samoloty niemieckie bez strat własnych.
PORTUGALIA
Po podpisanie brytyjsko-portugalskiego traktatu wojskowego Wielka Brytania przekazała lotnictwu portugalskiemu 12 samolotów Mohawk Mk IV. Przebazowane drogą powietrzną do Ota, pod 1943 roku przeniesione na São Miguel na Azorach. Samoloty te nie wzięły udziału w walkach w czasie II wojny światowej.
SYJAM
Wyprodukowano i dostarczono 25 egzemplarzy Curtiss Model 75N w październiku 1938. W warunkach bojowych samoloty te wykorzystywano przeciwko lotnictwu francuskiemu. Od 7 grudnia 1941 samoloty te używano przeciwko Japończykom atakującym Syjam z okupowanego terytorium chińskiego. W użyciu w Królewskich Siłach Lotniczych Syjamu do momentu podpisania zawieszenia broni.
WIELKA BRYTANIA
Po kapitulacji Francji do Wielkiej Brytanii ekranowano z Francji 42 samoloty Hawk 75. Z tych samolotów wcielono do RAF tylko najlepiej zachowane: 7 samolotów oznaczonych jako Mohawk Mk I, II i III (A-1, A-2, A-5) oraz 8 samolotów jako Mohawk Mk IV (A-4). Wielka Brytania przejęła z USA 215 samolotów Hawk 75 A-4 z zamówienia francuskiego, po upadku Francji, nadając im oznaczenie Mohawk Mk IV. Do lotnictwa brytyjskiego wcielono także 5 samolotów Hawk 75 A-5 z montażu w Indiach (Bangalore) i 10 egzemplarzy Hawk 75 A-9 zdobytych w skrzyniach w Iranie (montaż w Karaczi).
Samoloty w lotnictwie brytyjskim przezbrojono na 6 karabinów maszynowych Browning 7,7 mm, zmieniając także wyposażenie na zgodne z normami brytyjskimi(celowniki, radiostacje, przyrządy pokładowe). W pierwszej linii na Dalekim Wschodzie samoloty te używano do końca 1943 roku. Część już wcześniej przesunięto do jednostek treningu operacyjnego RAF lub przekazani innym użytkownikom (Związek Południowej Afryki (ZPA) i Portugalia).
ZWIĄZEK POŁUDNIOWEJ AFRYKI (ZPA)
Samoloty dla South African Air Force (SAAF) przekazywano sukcesywnie z Wielkiej Brytanii.
grudzień 1940 | maj 1941 | jesień 1941 | · 1943 |
4 | 16 | 56 | 15 |
Wersje eksportowe, z chowanym podwoziem - Hawk 75A:
Wielka Brytania:
Jednosilnikowy, dolnopłat wolnonośny. Kabina zamknięta. Podwozie chowane w locie (75H, 75M, 75H i 75O podwozie stałe).
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,73 m, wysokość 3,72 m.
Masy - masa własna 1805 kg, masa startowa 2910 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1820-G3, moc 645 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 450 km/h na wysokości 3300 m, prędkość wznoszenia 11,8 m/s przy ziemi, pułap 9 700 m, zasięg 1360 km.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2075 kg, masa startowa 2565 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-13, moc 775 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 485 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 15,3 m/s przy ziemi, pułap 10 050 m, zasięg 1325 km.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2075 kg, masa startowa 2630 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-17, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 505 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,7 m/s przy ziemi, pułap 10 300 m, zasięg 1325 km.
Uzbrojenie - 1 karabin maszynowy 12,7 mm (0,5 cala) M2 Browning, 1 karabin maszynowy 7,62 mm (0.3 cala) M1919 Browning.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2095 kg, masa startowa 2790 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-17, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,3 m/s przy ziemi, pułap 10 250 m, zasięg 1320 km.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2095 kg5), masa startowa 2485 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-SCG, moc 700 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 14,1 m/s przy ziemi.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2120 kg, masa startowa 2730 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-SC3G, moc 775 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 485 km/h na wysokości 6100 m, prędkość wznoszenia 14,2 m/s przy ziemi, pułap 10 050 m, zasięg 1320 km.
Pierwsze 40 samolotów jak A-1.
Podobny A-6, lecz z masą własną 2095 kg.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,71 m, wysokość 3,70 m.
Masy - masa własna 2120 kg, masa startowa 2600 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1830-S1C3G, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 500 km/h na wysokości 3000 m, prędkość wznoszenia 16,3 m/s przy ziemi, pułap 10 300 m, zasięg 1080 km.
Załoga - 1 osoba.
Wymiary - rozpiętość 11,39 m, długość 8,77 m, wysokość 3,72 m.
Masy - masa własna 2060 kg, masa startowa 2610 kg.
Zespół napędowy - silnik R-1820-G 205A, moc 885 kW.
Osiągi - prędkość maksymalna 520 km/h na wysokości 4700 m, prędkość wznoszenia 16,9 m/s przy ziemi, pułap 10 000 m, zasięg 1465 km.
Jako Curtiss P-36 G z silnikiem R-1820-95 o tej samej mocy.
Podobny Curtiss Hawk 75 A-7, ale o masie własnej 2040 kg.
Podobny Curtiss Hawk 75 A-8, ale o masie własnej 2070 kg.
…
Uwaga: W książce Chant Chris: Samoloty II wojny światowej. Warszawa 2000. s.96 zamieszczone dane techniczne odnoszą się do Curtiss Model 77 ze strony 94 - są ich powtórzeniem.
1. Curtiss P-36 Mohawk, samolot myśliwskiPublic domain U.S. Federal Government via Wikipedia. - zobacz w powiększeniu i komentuj w galerii (1) - | |
2. Curtiss Hawk 75 A-3, samolot myśliwskiLotnictwo fińskie, numer taktyczny CU-562, numer seryjny 13805. Brak informacji o autorze i źródle pochodzenia Kuorevesi. Luty 1943. - zobacz w powiększeniu i komentuj w galerii (2) - |